Przedszkole w Ulimiu

Dla dziecka 3 - letniego  moment pójścia do przedszkola to istotny przełom, który odbija się na jego dalszym życiu.  Jest to niewątpliwie sytuacja budząca silne emocje. Dziecko  czuje  się  wyrwane z rodzinnego  układu, który  gwarantuje mu poczucie stabilności i rozumienia tego, co się wokół niego dzieje. Maluch z dnia na dzień zostaje wrzucony w nieznane środowisko. Musi przystosować się do:                                                                                      - warunków   nowego   otoczenia  i wymagań związanych z korzystaniem z urządzeń i wyposażenia przedszkola,                                                          - nawiązywania   kontaktów   interpersonalnych   z  nieznajomymi  ludźmi;                                                                                                                       - przebywania w licznej grupie rówieśników,                                                                                                                                                                        - wymagań     stawianych   w   zakresie    czynności    samoobsługowych i sposobów odnoszenia się do partnerów interakcji,                                       - zmiany       dotychczasowych      sposobów     zaspokajania      potrzeb  emocjonalnych i  biologicznych;                                                                         - zdobywania       szybkiej       orientacji    w    środowisku    materialnym przedszkola,                                                                                                       - zmiany rytmu i trybu życia, organizacji dnia,                                                                                                                                                                    - braku oparcia w osobach bliskich w sytuacjach trudnych,                                                                                                                                                 - innej pozycji dziecka w grupie przedszkolnej niż w rodzinie,                                                                                                                                               - zmiany    w    sytuacji    rodzinnej    wywołanej   faktem   podjęcia przez matkę pracy zawodowej.

Konsekwencją tego jest fakt że dziecka nie jest w stanie kontrolować sytuacji i odczuwa ją jako zagrożenie. Dzieci na nowe sytuacje reagują w różne sposób:

• płaczem, w ten sposób emocje znajdują ujście;
• wycofaniem - emocje nie znajdują ujścia, maluch staje się apatyczny, smutny;
• pozorną akceptacją -dziecko stosuje się do poleceń pani nauczycielki, jego  zachowanie w przedszkolu nie budzi niepokoju, natomiast w domu staje się nie wytrzymania;
• zaburzeniem funkcjonowania - objawem może być np. moczenie nocne, jąkanie. Taka sytuacja wymaga interwencji specjalistów.

Proces przystosowania się dzieci 3-letnich do przedszkola może sprawić korzystne zmiany w ich rozwoju pod warunkiem, że będzie on przebiegał na miarę możliwości dziecka. Nie każdy 3-latek jest na tyle dojrzały i gotowy, aby temu procesowi samodzielnie nadać właściwy kierunek. Istnieje potrzeba wsparcia dziecka w tym działaniu przez intencjonalnie stworzone środowisko wychowawcze. Trudna  adaptacja  dziecka  do  przedszkola i przeżycia z nią związane mogą bowiem spowodować u dziecka 3 letniego barierę utrudniającą oddziaływanie wychowawczego - dydaktyczne przedszkola, a  nawet zahamować jego aktywność i  rozwój.

Adaptację ułatwia:    

• racjonalne podjęcie decyzji,
• pozytywne myślenie o placówce (zaufanie do personelu),
• poznanie placówki przez dziecko,
• wcześniejsze dostarczenie dziecku doświadczeń przebywania z innymi dorosłymi, bycia bez mamy,
• umożliwianie kontaktów z innymi dziećmi,
• usamodzielnianie dziecka,
• jasne ustalenie reguł gry i konsekwencja w ich przestrzeganiu ( kto, gdzie, kiedy, dlaczego ),
• stopniowe przyzwyczajanie dziecka do placówki ( krótki czas pobytu),
• akceptacja dziecka i rozumienie jego stresu, wspieranie dziecka,
• okazywanie spokoju, stwarzanie poczucia bezpieczeństwa podczas rozstania,
• czas na bycie z dzieckiem po odebraniu z przedszkola,
• ujednolicenie rytmu życia w przedszkolu i w domu.

Adaptację utrudnia:       

• niepewność decyzji,
• brak zaufania do placówki, podejrzliwość wobec personelu,
• wyrzuty sumienia, niepokój, lęk, poczucie zagrożenia,
• nieznajomość placówki,
• brak jasnych reguł, zmienność
• traktowanie dziecka przedmiotowo,
• brak doświadczeń społecznych w kontaktach z innymi dorosłymi i dziećmi,
• nadopiekuńczość, wyręczanie dziecka w czynnościach związanych z samoobsługą,
• " złe" przyzwyczajenia dziecka ( zasypianie z dzieckiem ),
• " rzucenie na głęboką wodę"- pełny wymiar godzin,
• straszenie przedszkolem,
• pośpiech, zdenerwowanie, spóźnianie się - brak czasu dla dziecka, zabieganie,
• brak zrozumienia dla trudnych zachowań dziecka, obrażanie się na dziecko, odrzucenie.                    

           Udany start dziecka w przedszkolu jest efektem współdziałania wszystkich podmiotów tego    procesu, a    więc    dziecka,   jego   rodziny,   pracowników    przedszkola   ( kadry pedagogicznej    i  personelu pomocniczego), otoczenia społecznego ( grupy rówieśniczej, środowiska lokalnego). Budowanie  dobrych  relacji uwzględniających potrzeby obu stron nie  jest  procesem  łatwym, ani  szybkim, jednak  przez  wypracowanie  bliskich  i stałych form kontaktu korzyści mogą czerpać obydwie strony.
Nauczyciele:
* Więcej wiedzą o dziecku - łatwiej się im pracuje.
* Czują się bezpieczniej wiedzą, że ich praca znajduje zrozumienie.
* W trudnych sytuacjach mogą liczyć na współpracę z rodzicami.
* Mają możliwość korekty działań wychowawczych.
* Czują się docenieni, traktowani jak partnerzy.
* Są śmielsi w proszeniu o pomoc i dzieleniu się opiniami.
Rodzice:
* Mają więcej informacji o dziecku, lepiej je poznają.
* Czują się bezpiecznie wiedząc, że w każdym momencie spotkają się ze zrozumieniem nauczyciela.
* Czują się ważnymi partnerami w wychowaniu.
* Mają możliwość zwiększenia kompetencji wychowawczych w sytuacjach kryzysowych,  mogą sprawniej udzielić pomocy dziecku.
       Zaangażowanie  rodziców  w życie  placówki nie tylko łączy ich z przedszkolem, ale i ze  sobą.  Siła   tkwi   zawsze  w  zespole. Wspólna    troska  o  dobro  dziecka,  wzajemne  zrozumienie   i  współpraca   wyżej   wymienionych  środowisk  powinny być  gwarantem sukcesu.               

                                                                                                                                                                      Opracowała: Wanda Dynkwald

Literatura:

Kąkol M. , "Z badań nad warunkami adaptacji dzieci trzyletnich do przedszkola"

Gruszczyk – Kolczyńska E., "Płaczę i rozpaczam, gdy muszę iść do przedszkola"

Lubowiecka J., "Trudności dziecka w przystosowaniu się do przedszkola"

Lesiak D., "Współczesne formy pracy sprzyjające adaptacji dziecka trzyletniego w przedszkolu"

Mirosławska J., Lesiak D., "Płakania, w której nikt nie płacze".